کوه چماز | نگینی بکر در استان گلستان
کوه چماز، یکی از جاذبه‌های طبیعی کمتر شناخته‌شده در استان گلستان، به‌عنوان منطقه‌ای بکر و دست‌نخورده شناخته می‌شود. این کوه به‌دلیل دوری از مناطق شهری و قرارگیری در ارتفاعات بالا، از دسترس انسان‌ها دور مانده و به‌عنوان زیستگاه طبیعی بسیاری از گونه‌های جانوری و گیاهی محسوب می‌شود. کوه چماز نه‌تنها از نظر طبیعی، بلکه از نظر فرهنگی و تاریخی نیز برای مردم محلی اهمیت ویژه‌ای دارد.
یکی از گیاهانی که در اطراف فارسیان و جنگل های نزدیک آن به وفور دیده می شود چُماز است . چماز از خانواده ی سرخس ها می باشد و نحوه ی تکثیر آن شبیه سرخس ها با هاگ می باشد . در گذشته چماز مناطق وسیعی در اطراف فارسیان را زیر پوشش خود قرار می داد اما امروزه استفاده از وسایل پیشرفته در کشاورزی باعث شده است که بسیاری از مناطق تحت پوشش چماز از بین برود . یکی از کوه های اطراف فارسیان به نام کوه چماز می باشد که به علت وفور این گیاه در این منطقه به این نام نامیده شده است . وجود کم پوشش درختان مرتفع در ارتفاعات این کوه باعث شده است که چماز ها مناطق وسیعی را تحت پوشش خود بگیرند . ارتفاع چماز در این مناطق حتی بیش از دو متر می رسد ، طوری که پیدا کردن راه چنانچه در بین آنها گم شوید بسیار مشکل می باشد . هر چند که وجود چماز از دید مردم عادی گیاهی هرز به حساب می آید ، اما در واقع مناطق تحت پوشش این گیاه محیطی بسیار مناسب برای تولید مثل پرندگان وحشی به خصوص تورَنگ (قرقاول) که در حال انقراض می باشد ، بلدرپین و هزاران پرنده ی دیگر و همچنین پستانداران کوچک جسه مثل موش های صحرایی می باشد . رشد گیاه تمشک در درون این چماز ها دسترسی آسان به لانه ی حیواناتی که در لابه لای آن ها جا خوش کرده اند را مشکل نموده است . چماز گیاهی است که حیوانات گیاه خوار آن را دوست ندارند بدین خاطر مزار قدیمی لیونی تحت پوشش چماز قرار گرفته است .
امکانات گردشگری موجود:
سرویس بهداشتی: در منطقهٔ کوه چماز و اطراف آن، امکاناتی مانند سرویس بهداشتی وجود ندارد.
واحد اقامتی: در نزدیکی کوه چماز، واحدهای اقامتی رسمی مانند هتل یا سوئیت وجود ندارد.
اماکن تفریحی: منطقهٔ پاکندس که کوه چماز در آن قرار دارد، دارای چشمه‌ها، آبشارهای فصلی و جنگل‌های پهن‌برگ است که برای طبیعت‌گردی و کوه‌پیمایی مناسب هستند.
راه دسترسی: برای دسترسی به کوه چماز، ابتدا باید به شهرستان گالیکش در استان گلستان سفر کنید. از گالیکش، مسیرهایی به سمت منطقهٔ ییلاقی پاکندس وجود دارد که کوه چماز در آن واقع شده است.
نحوه دسترسی: پس از رسیدن به منطقهٔ پاکندس، مسیرهای پیاده‌روی به سمت کوه چماز وجود دارد. این مسیرها ممکن است فاقد تابلوهای راهنما باشند، بنابراین استفاده از نقشه‌های محلی یا GPS توصیه می‌شود.
بهترین فصل بازدید: بهار و تابستان، به دلیل آب و هوای معتدل و طبیعت سرسبز، بهترین زمان برای بازدید از کوه چماز هستند.
ملزومات ضروری گردشگر در فصول خاص:
- بهار و تابستان: کفش مناسب پیاده‌روی، لباس راحت و سبک، کلاه آفتاب‌گیر، کرم ضدآفتاب، آب آشامیدنی کافی.
- پاییز: لباس گرم، کفش مناسب پیاده‌روی، تجهیزات ضدباران.
- زمستان: به دلیل احتمال بارش برف و باران و لغزندگی مسیر، بازدید از کوه در این فصل توصیه نمی‌شود.
۱- زیبایی‌ها و مناظر طبیعی کوه چماز
یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های کوه چماز، طبیعت بکر و دست‌نخورده آن است. این منطقه به‌دلیل وجود جنگل‌های انبوه، بوته‌های خاردار تمشک و پوشش گیاهی متراکم، محیطی ایده‌آل برای طبیعت‌گردان و علاقه‌مندان به حیات وحش است. در گذشته، این کوه مأمن صدها گونه جانوری بود، اما متأسفانه در سال‌های اخیر، فعالیت‌های انسانی مانند شکار بی‌رویه و ساخت‌وساز، این زیستگاه را تهدید کرده است.
۲- گیاهان دارویی و خاص کوه چماز
کوه چماز نه‌تنها از نظر مناظر طبیعی، بلکه از نظر تنوع گیاهان دارویی نیز بسیار غنی است. در این منطقه، گیاهانی مانند گل گاوزبان، آویشن، مریم گلی و چای کوهی به وفور یافت می‌شوند. گل گاوزبان به‌عنوان یک آرام‌بخش طبیعی شناخته می‌شود و برای کاهش استرس و اضطراب بسیار مؤثر است. آویشن نیز به دلیل خواص ضدباکتریایی و ضدعفونی‌کننده‌اش، در طب سنتی کاربرد گسترده‌ای دارد. مریم گلی با خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی، به بهبود سلامت عمومی کمک می‌کند. چای کوهی نیز به‌عنوان یک گیاه ضد افسردگی و تسکین‌دهنده دردهای عضلانی شناخته می‌شود.
۳- بخش‌های جذاب کوه چماز
یکی از بخش‌های جذاب کوه چماز، ارتفاعات آن است که به‌دلیل صعب‌العبور بودن، کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. این ارتفاعات نه‌تنها چالش‌هایی برای کوهنوردان حرفه‌ای ایجاد می‌کنند، بلکه فرصتی برای تماشای مناظر پانورامیک بی‌نظیر از طبیعت اطراف هستند. علاوه بر این، وجود گیاه چماز که نام این کوه از آن گرفته شده، به عنوان یک جاذبه طبیعی منحصر به فرد، توجه بسیاری از گیاه‌شناسان و طبیعت‌دوستان را به خود جلب می‌کند. این گیاه با ارتفاع بلند و ظاهر خاص، یکی از نمادهای طبیعی این منطقه محسوب می‌شود.
چرا باید به کوه چماز سفر کرد؟
کوه چماز با طبیعتی دست‌نخورده و بکر خود، فرصتی منحصر به فرد برای طبیعت‌گردان و علاقه‌مندان به حیات وحش فراهم می‌کند. این کوه با زیبایی‌های وصف‌ناپذیر و مناظر خیره‌کننده، آرامشی بی‌مثال به شما ارزانی می‌دارد و فرصتی برای ترک شلوغی‌های شهری فراهم می‌کند. برای کسانی که به دنبال اکتشاف طبیعت دست نخورده و ماجراجویی در دل طبیعت هستند، کوه چماز مقصدی استثنایی محسوب می‌شود. همچنین، بازدید از این کوه امکان آشنایی با گیاهان دارویی بومی و میراث طبیعی را فراهم می‌آورد.
