روستای چینو
چینو چندان روستای بزرگی نیست، اما ساختار معماری آن می‌تواند آن را به یکی از روستاهای مهم استان گلستان تبدیل کند.
شاید در نگاه اول روستای چینو مثل هر روستای گیلانی یا مازندرانی به نظر آید؛ با همان ویژگی‌های بام‌های شیب‌دار و خانه‌های کوچکِ اصیل. اما وقتی دقیق‌تر نگاه می‌شود، تفاوت‌هایی به چشم می‌آید که این روستا را به یک روستای تاریخی تبدیل کرده است.
عجیب نیست در این روستا خانه‌ای را ببینید که روی دیوار گلی بنا شده باشد. یک سوی خانه را دیوار نگه داشته و سوی دیگر آن را ستون‌های چوبی. حتی کف خانه از بالای دیوار نمایان می‌شود؛ خانه‌ای معلق میان زمین و آسمان که شاید در کمتر معماری روستایی دیده شده باشد.
معماری روستای چینو همان معماری سنگ و گل است با پوشش بام‌های سفالی و درها و پنجره‌های چوبی. بیشتر خانه‌های تاریخی چینو از یک‌سو به تراس بزرگی ختم می‌شوند که معمولاً چند اطاق را به هم پیوند می‌دهد. گاهی این تراس‌ها دورتادور خانه می‌پیچند و «غلام‌گردشی» می‌باشد و بالاخره به یکی از دیوارهای بیرونی ختم می‌شوند.
استفاده از چوب در روستای چینو بخشی از سنت معماری بوده است. دیوارهای اصلی خانه با الوار، گل و سنگ پوشانده شده‌اند. الوارها در تحرک دیوار خانه‌ها به وقت لرزش زمین نقش مؤثری داشته و با انعطاف خود، استحکام دیوار را بیشتر می‌کنند.
هر خانه‌ای برای خود حیاطی دارد که با حصاری از چوب (پرچین) از هم تفکیک می‌شوند. این پرچین‌ها جلوه خاصی به روستا داده‌اند: در فاصله هر تیر چوبی، شاخه‌های درختان درهم‌تنیده شده‌اند تا بخشی از حیاط هر خانه را محصور کنند. اما چه حیف که پشت این حصارهای زیبا، بخش‌های تخریب‌شده خانه‌هایی که رسیدگی نشده‌اند، دیده می‌شود.
در داخل هر خانه اجاقی دیده می‌شود که با اجاق‌های معمولی متفاوت است. این سبک معماری تنها خاص روستای چینو نیست و بیشتر روستاهای علی‌آباد کتول از این اجاق‌ها دارند که در اصطلاح محلی به آن «کُله» گفته می‌شود. این اجاق از فضایی شبیه کابینت‌های امروزی تشکیل شده که زیر آن دودکش قرار گرفته و آتش در همان‌جا روشن می‌شود. کنار آتش و زیر آن، فضای کابینتی برای نشستن صاحب‌خانه در نظر گرفته شده است.
روستای چینو امروز در خطر حذف خاطره‌های تاریخی خود است. خطری که اگر زودتر فکری به حال آن نشود، می‌تواند به الگویی برای دیگر روستاهای ایران تبدیل شود. هرچند امروز هم بسیاری از روستاهای تاریخی به سرنوشت امروز چینو دچار شده‌اند.
چرا به روستای چینو برویم؟
روستای چینو با معماری منحصربه‌فرد و تاریخی، یکی از جاذبه‌های مهم استان گلستان است. خانه‌های سنگ و گلی با بام‌های سفالی، درها و پنجره‌های چوبی، حال و هوایی اصیل و قدیمی دارند. ویژگی جالب معماری چینو، خانه‌های معلقی است که بخشی از آن‌ها روی دیوارهای گلی و بخش دیگر روی ستون‌های چوبی ساخته شده‌اند.
استفاده از چوب در ساخت دیوارها و حصارهای پرچین، جلوه‌ای خاص به روستا بخشیده است. اجاق‌های سنتی («کُله») نیز بخشی از فرهنگ و معماری محلی این منطقه هستند. اگر به دنبال کشف معماری تاریخی و تجربه‌ای متفاوت از زندگی روستایی هستید، روستای چینو مقصدی جذاب است.
