تپه‌ی تاریخی سلطان دون؛ سفری به هزاران سال تاریخ در دل آق‌قلا
در دل دشت‌های پهناور ترکمن‌صحرا، جایی در شمال روستای شورحیات از توابع شهرستان آق‌قلا، مجموعه‌ای از تپه‌های خاموش اما پر از زندگی گذشته وجود دارد که با نام سلطان دون یا یلقی‌تپه شناخته می‌شوند. این مجموعه شامل چهار تپه باستانی کوچک و بزرگ است که مهم‌ترین آن‌ها تپه‌ای است با ۱۷ متر بلندی و گستره‌ای نزدیک به ۴۵۳ متر طول و ۳۸۴ متر عرض.
این تپه‌ها، همچون ورق‌هایی از یک کتاب کهن، روایتگر دوره‌های مختلفی از تاریخ‌اند؛ از پیش از تاریخ تا دوره‌های اسلامی. ثبت رسمی این مجموعه در فهرست آثار ملی کشور، مهر تأییدی بر اهمیت تاریخی و فرهنگی این منطقه دارد.
مشخصات منطقه
موقعیت جغرافیایی: استان گلستان، شهرستان آق‌قلا، بخش مرکزی، دهستان گوگان بوی، ۷۰۰ متری شمال روستای شور حیات
فاصله از مرکز شهرستان: حدود ۵ کیلومتر
ارتفاع تپه اصلی: ۱۷ متر
ابعاد تپه اصلی: ۴۵۳ متر طول، ۳۸۴ متر عرض
محیط طبیعی: دشتی، اقلیم نیمه‌خشک
راه دسترسی: آسفالت، قابل دسترس با خودرو
بهترین فصل بازدید: تمام فصول (ترجیحاً بهار و پاییز)
امکانات موجود: فاقد سرویس بهداشتی، واحد اقامتی و سوییت
ملزومات ضروری: آب، غذا و لوازم شخصی به‌ویژه در فصول گرم یا سرد
دیدنی‌ها و تجربه‌ها
تپه‌ای با هویت چندلایه؛ از پیش از تاریخ تا دوران اسلامی
سلطان دون، تپه‌ای است فراتر از خاک و سنگ. لایه‌های آن، نمایانگر هزاران سال سکونت، باور و فرهنگ جوامعی است که روزگاری در این دشت‌ها زیسته‌اند. یافته‌های باستان‌شناسان، حضور تمدن‌های مختلف را در این ناحیه تأیید کرده‌اند. این تپه نه‌تنها نشانی از دوران کهن، بلکه سندی زنده از تداوم تمدن در منطقه‌ی آق‌قلاست.
مجموعه‌ای از تپه‌ها؛ هرکدام با داستانی مستقل
در کنار تپه‌ی اصلی سلطان دون، سه تپه‌ی کوچکتر نیز وجود دارند که با فاصله‌ی اندک از یکدیگر قرار گرفته‌اند. این آرایش چندتپه‌ای می‌تواند نشانگر وجود یک استقرارگاه وسیع انسانی در گذشته باشد؛ مجموعه‌ای از سکونت‌گاه‌ها، مراکز مذهبی یا نظامی، که اکنون زیر لایه‌های خاک پنهان شده‌اند و منتظر رمزگشایی‌اند.
منظره‌ای بی‌نظیر از فراز تپه
با وجود ارتفاع نسبتاً کم، ایستادن بر فراز تپه سلطان دون منظره‌ای چشم‌نواز از دشت‌های ترکمن‌صحرا را پیش روی شما می‌گذارد. چشم‌انداز وسیع، سکوت دلنشین، و نسیم ملایم دشت، احساسی از آرامش و احترام به تاریخ را به بازدیدکننده القا می‌کند.
محیط بکر و دست‌نخورده؛ مناسب علاقه‌مندان به طبیعت و تاریخ
نبود زیرساخت‌های گردشگری شاید در نگاه اول نقطه‌ضعف باشد، اما برای بسیاری از گردشگران و طبیعت‌گردان، این بکر بودن و سکوت دست‌نخورده تپه، جزو مزایای اصلی محسوب می‌شود. بازدید از تپه نیازمند آمادگی نسبی از نظر تجهیزات و ملزومات شخصی است، به‌ویژه در فصل‌های گرم یا سرد.
چرا تپه‌ی سلطان دون؟
قدمت تاریخی چند هزار ساله از دوران پیش از تاریخ تا دوره‌های اسلامی
ثبت‌شده در فهرست آثار ملی ایران (شماره ۸۸۲۶، ثبت در ۱۳۸۲/۰۳/۱۰)
وجود چهار تپه مجزا در یک منطقه باستانی
چشم‌انداز طبیعی زیبا و موقعیت منحصربه‌فرد در دشت‌های آق‌قلا
ارزش پژوهشی و باستان‌شناسی بالا
تجربه‌ی آرامش و سکوت در طبیعت بکر ترکمن‌صحرا
